۱۳۸۸ بهمن ۲, جمعه

رﻓﺮاﻧﺪوم چیست؟

ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ، ﺗﻌﺮﻳﻒ رﻓﺮاﻧﺪوم در ﺣﻘﻮق و ﻋﻠﻮم ﺳﻴﺎﺳﻲ ﭼﻴﺴﺖ و ﻣﻠﺖ ﻫﺎﺋﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ واژه را ﻧﻮآوري ﻛﺮده اﻧﺪ، ﻫﺪﻓﺸﺎن از اﻳﺠﺎد آن ﭼﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ.

ﺗﻌﺮﻳﻒ رﻓﺮاﻧﺪوم
واژه رﻓﺮاﻧﺪوم Referendum از واژه To Refer ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ "رﺟﻮع ﻛﺮدن و ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﺮدن" ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪه و ﻫﺪف آن ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﺮدن ﺑﻪ آراء ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ ﻣﺮدم ﻳﻚ ﻛﺸﻮر ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻫﻤﻪ ﭘﺮﺳﻲ در ﻣﻮاردي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﺧﻮد ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮي در ﻣﻮرد وﻳﮋه اي ﻧﻴﺴﺖ و از اﻳﻨﺮو ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮي در آن ﻣﻮرد را ﺑﻪ راي ﻣﺮدم واﮔﺬار ﻣﻲﻛﻨﺪ.
ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﻧﻴﺰ رﻓﺮاﻧﺪوم ﺑﺮاي ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺟﻨﺒﻪ راي ﻣﺸﻮرﺗﻲ دارد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ، رﻓﺮاﻧﺪوم ﺑﺮاي ﻣﻠﺖ ﻫﺎي ﻧﻮآور اﻳﻦ ﺗﺌﻮري،ﺟﻬﺖ اﺻﻼح ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻴﺮود و ﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ آن. در ﻫﻴﭽﻴﻚ از روﻳﺪادﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮن در ﺟﻬﺎن رخ داده، ﻫﻴﭻ ﻣﻮردي را ﻧﻤﻴﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ رﻓﺮاﻧﺪوم ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻛﺸﻮري ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل، در ﺳﺎل 2003 ﻣﻴﻼدي، ﻛﺸﻮر ﺳﻮﺋﺪ ﻗﺎدر ﻧﺒﻮد ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﭘﻮل ﻣﻠﻲ ﺧﻮد ﺑﻪ "ﻳﻮرو" و ﻳﺎ ﻧﮕﻬﺪاري آن ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﮕﻴﺮد، ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﻴﻢ در اﻳﻦ ﺑﺎره را ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ رﻓﺮاﻧﺪوم ﺑﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﺧﻮد واﮔﺬار ﻛﺮد و ﻣﺮدم ﺳﻮﺋﺪ در اﻳﻦ ﺑﺎره راي ﻣﻨﻔﻲ دادﻧﺪ و "ﻛﺮون" ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﻮل ﻣﻠﻲ ﻣﺮدم اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪ.
ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ در ﺳﺎل 1969 ژﻧﺮال دوﮔﻞ ﺑﺮاي اﺻﻼح ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻓﺮاﻧﺴﻪ، رﻓﺮاﻧﺪوم ﻛﺮد و اﻇﻬﺎر داﺷﺖ، ﻫﺮﮔﺎه ﻣﺮدم در آن رﻓﺮاﻧﺪوم راي ﻣﻨﻔﻲ دادﻧﺪ، وي اﺳﺘﻌﻔﺎ ﺧﻮاﻫﺪ داد. ﻣﺮدم راي ﻣﻨﻔﻲ دادﻧﺪ و ژﻧﺮال دوﮔﻞ از رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﻓﺮاﻧﺴﻪ اﺳﺘﻌﻔﺎ داد. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺳﺎل 1994، ﻣﺠﻠﺲ ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺰاري اﻳﺎﻟﺖ اورﮔﻮن در اﻣﺮﻳﻜﺎ، ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر در دﻧﻴﺎ ﺑﺎ اﻛﺜﺮﻳﺖ 52 راي در ﺑﺮاﺑﺮ 48 راي ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ رﺳﺎﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ آن ﭘﺰﺷﻜﺎن ﭘﺮواﻧﻪ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ اﻣﻴﺪ درﻣﺎن آﻧﻬﺎ وﺟﻮد ﻧﺪارد، ﭘﺎﻳﺎن دﻫﻨﺪ. ﺳﭙﺲ، از اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻪ دﻳﻮان ﻋﺎﻟﻲ ﻗﻀﺎﺋﻲ اﻣﺮﻳﻜﺎ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺷﺪ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم در ﻳﻚ رﻓﺮاﻧﺪوم 60 درﺻﺪ ﻣﺮدم اورﮔﻮن ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻳﺎد ﺷﺪه راي ﻣﺜﺒﺖ دادﻧﺪ و ﻗﺎﻧﻮن "ﻣﺮگ ﻣﻔﻴﺪ" در اﻳﻦ اﻳﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ رﺳﻴﺪه و ﺑﻪ ﻣﻮرد اﺟﺮا ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ.
از آﻧﭽﻪ ﻛﻪ در ﺑﺎﻻ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ، ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﻛﻪ رﻓﺮاﻧﺪوم ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﻣﻮﺟﻮد و ﺑﺎ اﺻﻼح ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ آن ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻴﺮود و ﺗﺎﻛﻨﻮن در ﻫﻴﭻ ﻣﻮردي در دﻧﻴﺎ دﻳﺪه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻛﺸﻮري از رﻓﺮاﻧﺪوم ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﺷﻮد، ﺑﻠﻜﻪ ﻫﺮ ﮔﺎه ﭼﻨﻴﻦ ﻫﺪﻓﻲ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ از Plebiscite و ﻳﺎ "ﻫﻤﻪ ﭘﺮﺳﻲ ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮ رژﻳﻢ و ﻳﺎ ﺗﺪوﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺟﺪﻳﺪي" بهره ﺑﺮداري ﻣﻴﺸﻮد.

Plebiscite ﻳﺎ "ﻫﻤﻪ ﭘﺮﺳﻲ ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮ رژﻳﻢ" ﭼﻴﺴﺖ؟
Plebiscite ﻛﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻫﻤﻪ ﭘﺮﺳﻲ ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﺪرت ﺳﻠﻄﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ Sovereig ﻣﻴﺪﻫﺪ از رﻳﺸﻪ روﻣﻲ Plebs ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ "ﻣﺮدم ﻋﺎدي" ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. Plebiscite ﻛﻢ و ﺑﻴﺶ از ﺟﻬﺖ ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺎ رﻓﺮاﻧﺪوم از ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده اﺳﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻛﻪ رﻓﺮاﻧﺪوم ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﻴﺎﺳﺖ دولت و اﺻﻼح ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ و Plebiscite ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮ رژﻳﻢ و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻛﻠﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻴﺮود.
ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل در ﺳﺎل 1802، ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻗﺼﺪ داﺷﺖ ﺑﻪ ﻧﺎﭘﻠﺌﻮن ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﻋﻤﺮ ﻓﺮﻧﺎم ﻛﻨﺴﻮل ﺑﺪﻫﺪ از Plebiscite ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﻛﺮد و در ﺳﺎل 1804 ﻧﻴﺰ ﻛﻪ ﻣﻴﺨﻮاﺳﺖ ﺑﻪ وي ﻓﺮﻧﺎم اﻣﭙﺮاﻃﻮر ﺑﺪﻫﺪ، ﺑﺎز ﻫﻢ از Plebiscite اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد.
ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﺳﺎﻟﻬﺎي 1935 و 1955 ﻛﻪ ﻗﺮار ﺑﻮد ﻣﻨﻄﻘﻪ Saur ﺑﻪ ﻛﺸﻮر آﻟﻤﺎن ﺑﺎزﮔﺸﺖ داده ﺷﻮد، ﭼﻮن اﻳﻦ ﻛﺎر داراي اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻮد و ﺑﻪ ﻗﺪرت ﺳﻠﻄﻪ واﺑﺴﺘﮕﻲ داﺷﺖ از Plebiscite ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﺷﺪ.
در ﺣﻘﻮق و ﻋﻠﻮم ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ رﻓﺮاﻧﺪوم ﺑﺮاي روﺷﻬﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ دوﻟﺖ، وﻟﻲ Plebiscite ﺑﺮاي اﻣﻮر ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻤﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﺪرت ﺳﻠﻄﻪ ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ واﺑﺴﺘﮕﻲ دارد، ﻣﻮرد ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد، رﻓﺮاﻧﺪوم و ﻳﺎ ﻫﻤﻪ ﭘﺮﺳﻲ، ﺑﺮاي اﻣﻮر ﻋﺎدي و ﻧﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ دوﻟﺘﻲ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻴﺸﻮد.
ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ دﻳﮕﺮ، رﻓﺮاﻧﺪوم ﻧﻮﻋﻲ ﺷﺒﻪ Plebiscite ﺑﻮده و ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ در اﻣﻮر و ﻣﻮارد ﻣﻬﻤﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﺪرت ﺳﻠﻄﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻫﺎ و ﺗﻐﻴﻴﺮ رژﻳﻢ و ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ آﻧﻬﺎ واﺑﺴﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد، ﺑﻪ ﻛﺎر رود. ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ Plebiscite را در ﻋﻠﻮم و ﺣﻘﻮق ﺳﻴﺎﺳﻲ Representative Democracy و ﻳﺎ "دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ ﻧﻤﺎدﻳﻦ" ﻣﻴﻨﺎﻣﻨﺪ.

ﭼﻜﻴﺪه ﺟﺴﺘﺎر ﺑﺎﻻ ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ آزاد، ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻋﻠﻮم و ﺣﻘﻮق ﺳﻴﺎﺳﻲ، رﻓﺮاﻧﺪوم ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻛﺎرﺑﺮد ﺣﻘﻮﻗﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎﻳﺪ از Plebiscite ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﺷﻮد.

هیچ نظری موجود نیست: