در زبان پارسی ضرب المثل های بسیار زیادی هستند که مردم ما در زندگی روزمره خود از آنها خیلی زیاد استفاده می کنند. بسیاری از این ضرب المثل ها دارای معانی مثبت هستند و در تقویت روحیه و گرفتن تصمیم درست انسان را یاری می کنند. اما در این بین هستند برخی ضرب المثل ها که باعث عقب ماندگی فکری، معطلی و گمراهی ما می شوند و باید نسبت به بازنشسته کردن آنها از زبان پارسی اقدام کرد! به علت قدمت کهن زبان پارسی و در کل فرهنگ ما، باید خیلی مسائل را یا به دور ریخت و یا در موزه ها برای تماشا صرفا نگهداشت و به جای آنها رفتارها و باورها و روش های جدید و مدرن جایگزین کرد و نسل بعدی هم همین طور معطل تفکرات امروز ما نشوند و برای دنیای مدرن تری که در آینده دارند زندگی خودشان را بکنند و حرف های ما را در دهان خودشان تکرار نکنند!
در ادامه چندین ضرب المثل قدیمی را که مستقیم یا غیر مستقیم در ذهن و نگرش ما اثر منفی می گذارند که باعث بدبختی امروز ما به دست خودمان می شوند با هم مرور می کنیم!
- خلایق هرچه لایق!
این ضرب المثل را عمدتا نخبگان و مردم تحصیل کرده با دیدن صحنه های ناجور فرهنگی-مذهبی که توسط قشر تحصیل نکرده جامعه به وجود می آید بر زبان می آورند! و با این کار انرژی منفی بزرگی را در جامعه پراکنده می کنند که مردم ما لیاقت پیشرفت ندارند و برای همین نخبگان و تحصیل کردگان ما دست از کوشش برای تغییر در جامعه می کشند! این ضرب المثل را باید در سطل آشغال رها کرد! خلایق لایق بهترین ها هستند و باید در همه حال تلاش کرد تا راه های بهتری را برای بالا بردن فهم و شعور اجتماعی مردم ایجاد کرد. نه اینکه دست از کار کشید و لگدی محکم هم حواله جماعت کرد! برای کار کردن بیشتر در راستای مدرن سازی ایران آینده اینجا را مطالعه نمایید.
- خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو!
این ضرب المثل کشنده خلاقیت یا تفاوت فرهنگی در جامعه هست. عموما افراد خلاق جامعه در مسیر متفاوت حرکت عموم مردم گام بر می دارند. و این ضرب المثل، استیو جابزها و بیل گیتس های سرزمین ما را در نطفه خفه می کند و مانع از ظهور آنها می شود تا کل جامعه را با اختراعات یا تابوشکنی های خود عوض کنند و دنیای بهتری در ایران داشته باشیم.
- ديگي كه واسه من نجوشه سر سگ توش بجوشه!
این ضرب المثل ورد کلام خیانتکاران و وطن فروشانی چون سلمان فارسی و مسعود رجوی است که با اندکی ناملایمات سیاسی-اجتماعی میهن خویش را به دشمن خونخوار فروخته و به مردم خویش پشت می کنند و بلایی بر سر این مملکت می آورند که نسل های زیادی از ایرانیان باید تاوان این خیانت ها را بدهند! عموما ما انسانها در حصار زمان و مکان گیر افتاده ایم و هیچ فکر نمی کنیم که نسل های بعدی هم می آیند! حالا اگر اوضاع بر وفق مراد من نیست، اوضاع را برای بقیه آیندگان کثیف تر نکنیم. جناب سلمان فارسی، نسل های بعدی ایرانیان چه گناهی کرده بودند که راه را باز کردی و شمشیر عرب را بر روی آنها کشاندی و تا به امروز هم ادامه دارد؟! یا این مترسک خائن رجوی را بگو که به محض اینکه قدرت سیاسی را از دست داد به آغوش عمو صدامش پرید و خون هزاران سرباز میهن را بر زمین ریخت که الان در غیبت کبری معلوم نباشد در کدام جهنم دره ای مشغول ادامه زندگی کثیف خویش باشد!
خلاصه ما باید جوری زندگی کنیم که اگر حتی دیگ برای ما نمی جوشد، سر سگ درونش نیاندازیم که نسل های بعدی هم تباه شوند! لذا در گفتن این ضرب المثل که باعث می شود تصمیمات کثیف تر و خائنانه تر بگیرید صرف نظر نمایید!
خلاصه ما باید جوری زندگی کنیم که اگر حتی دیگ برای ما نمی جوشد، سر سگ درونش نیاندازیم که نسل های بعدی هم تباه شوند! لذا در گفتن این ضرب المثل که باعث می شود تصمیمات کثیف تر و خائنانه تر بگیرید صرف نظر نمایید!
- گر صبر کنی ز غوره حلوا سازی!
به جرات می گویم 100 درصد مشکلات کشور ما به این ضرب المثل بسیار مزخرف بر می گردد! صبر کنیم بالاخره درست میشه! صبر کنیم سوم شخص غایبی بالاخره می آید و مشکلات ما حل میشه! یا کسی عطسه میکنه همه می گویند: ای صبر آمد! خلاصه اینکه صبر کردن شده بلای زندگی ما. همه در حال صبر کردن هستند و هیچ کس حرکت سازنده ای نمیکنه. اصولا جامعه با تحرک و تکان خوردن هست که سازنده میشه. با صبر کردن هیچ آجری روی آجر دیگر بنا نمی شود. این نگرش غلط را باید فهمید و عوض کرد! مطالعه فسیل های کشف شده نشان می دهد که هومو ارکتوس ها (گروهی از انسان های ابتدایی عصر قدیم) بیش از یک میلیون سال به ساخت یک تبر ابتدایی مشابه ادامه دادند! (منبع: بی بی سی) یعنی یک میلیون سال گذشت و اینها از تبر به تبر رسیدند! و وسیله جدید تری اختراع نکردند! پس گر صبر کنی همینی هم که داریم از دست می دهیم! باید مدام کار و تلاش بی وقفه کرد!
- قناعت هر كه كرد، آخر غني شد | قناعت توانگر کند مرد را | نانت را با آب بخور، منت آب دوغ مكش!
فرهنگ قانع بودن و قناعت کردن سم مهلکی برای جوامع امروزیست که عمدتا از طریق آموزه های مذهبی وارد دهان ما شده است! تصور کنید رئیس کارخانه اپل و مایکروسافت در آمریکا یا سامسونگ در کره جنوبی یا سونی در ژاپن قناعت می کردند و به یک کار ساده با حقوق بخور نمیر بسنده می کردند، آیا ما امروز هم دنیای مدرن کامپیوتر و موبایل را اینگونه می داشتیم؟! یا رئیس یک کارخانه اتومبیل سازی شروع به قناعت کردن کند! خب آن کارخانه ورشکست شده و دودش به چشم کارگران و نهایتا جامعه می رود! این فرهنگ قناعت پروری تیشه اصلی را به ریشه تولید در کشور ما زده است. عمده افراد قانع به نان شبی هستند و دست از کار و کوشش و فعالیت و تولید می کشند و هرگاه از علت تنبلی شان می پرسی ضرب المثلی در باب قناعت حواله ات می نمایند!
اه حالم به می خورد از شنیدن این ضرب المثل ها!
- هر آن کس که دندان دهد نان دهد!
نه دیگه از این خبرها نیست! مملکت تنبل خانه و شیره کش خانه شده است! باید کار کرد و کار کرد و کار کرد. هرآنکس که دندان داده است، دست و پا و کله هم داده است! لذا این مثل قدیمی را با اردنگی از دهان خویش بیرون برانید و دیگر تکرار نکنید و این سم های مهلک را در جامعه پراکنده نکنید.
- نه همین لباس زیباست نشان آدمیت!
با همه ارادتی که به استاد سخن سعدی شیرازی داشته و دارم، اما این ضرب المثل برای زمانی بود که به دلیل نبود ماشین آلات پیشرفته نساجی امروزی، درست کردن لباس کار سختی بود و همه مردم را توان پوشیدن لباس شیک و تمییز نبود! اما امروز که ارزان ترین لباس ها و پارچه ها ساخت چین و ترکیه و برزیل و ... در بازارهای فروش فراوان ریخته شده است، وقت آن رسیده است که این ضرب المثل را که باعث ترویج فرهنگ نپوشیدن لباس زیبا و آراسته در جامعه می گردد را هم بازنشسته کنیم و بگوییم دقیقا همین لباس زیباست نشان آدمیت!
دلیلی وجود ندارد که در زمانه ای که ارزان ترین وسیله مدرن سازی جامعه لباس شیک و رنگارنگ پوشیدن شهروندان است، فرهنگ کهنه پوشی برای لباس را به نشانه ای از آدمیت تعریف و ترویج کنیم! از بکار بردن این مثل قدیمی در دنیای مدرن امروزی به شدت پرهیز نمایید.
دلیلی وجود ندارد که در زمانه ای که ارزان ترین وسیله مدرن سازی جامعه لباس شیک و رنگارنگ پوشیدن شهروندان است، فرهنگ کهنه پوشی برای لباس را به نشانه ای از آدمیت تعریف و ترویج کنیم! از بکار بردن این مثل قدیمی در دنیای مدرن امروزی به شدت پرهیز نمایید.
- آشپز که دوتا شد، آش یا شوره یا بی‌نمک!
این ضرب المثل بزرگترین مانع کار گروهی در ایران است! اصولا با دو تا شدن آشپزها و هم فکری باید غذای بهتر و خوشمزه تری هم پخته شود! با این ضرب المثل خانمانسوز فرهنگ تیم ورک و کار گروهی را خفه نکنید! این ضرب المثل کثیف را از دهان خود بیرون کنید و بگذارید همه کارها گروهی انجام شوند.
- در خانه اگر کس است یک حرف بس است!
این ضرب المثل هم مشوق اصلی روحیه دیکتاتوری و خودرایی در بین مردم ماست که باید بازنشسته شود و از کاربرد آن پرهیز نماییم! در خانه به تعداد افرادی که در آن زندگی می کنند باید حرف برای گفتن باشد و همه صحبت ها شنیده شود و تصمیم نهایی با نظر جمع گرفته شود. این ضرب المثل کثیف را نیز با اردنگی از دهان خویش بیرون کنید و از به کار بردن آن به شدت پرهیز نمایید.
- با یک گل بهار نمی‌شه | یک دست صدا نداره!
این ضرب المثل متعلق به قدیم ها بود که اینترنت و ماهواره و شبکه های مجازی نبودند! امروزه یک بلاگر خلاق می تواند جمعیت انبوهی از مردمان را تغییر بدهد! بنابراین در قرن بیست و یکم با یک گل هم می شود به بهار رسید و این ضرب المثل نباید جلوی تصمیم شما را برای قیام انفرادی بر علیه تابوهای دست و پاگیر اجتماعی بگیرد!
- به هرکجا که روی آسمان همین رنگه!
این مثل هم باعث جلوگیری از پیشرفت مردمان است و باعث پوچ گرایی در بین آنها می شود که دست از کار بکشند و فعالیت سازنده نداشته باشند! خب دیگه آسمان همه جا همین رنگه بنشین و تکان مخور!
واقعا امروز آسمان شهر لوس آنجلس، با آسمان شهر قم خودمان خیلی متفاوت است و هیچ تشابهی بین آنها نیست. زیر آسمان لوس آنجلس باید کار کرد و خلاق بود و ایده داشت ولی زیر آسمان قم با تن پروری و شیره کشی و کلاه برداری هم می توان امورات گذراند!
پس به دنبال آسمان های بهتر باید گشت تا با الگو گرفتن و یاد گرفتن در نهایت آسمان سرزمین خودمان نیز تغییر کند.
واقعا امروز آسمان شهر لوس آنجلس، با آسمان شهر قم خودمان خیلی متفاوت است و هیچ تشابهی بین آنها نیست. زیر آسمان لوس آنجلس باید کار کرد و خلاق بود و ایده داشت ولی زیر آسمان قم با تن پروری و شیره کشی و کلاه برداری هم می توان امورات گذراند!
پس به دنبال آسمان های بهتر باید گشت تا با الگو گرفتن و یاد گرفتن در نهایت آسمان سرزمین خودمان نیز تغییر کند.
- دنیا پس از مرگ ما، چه دریا چه سراب!
این ضرب المثل هم باعث تباه شدن زندگی نسل های آینده است! دنیا پس از مرگ ما باید سرزمینی بهتر و آباد تر و آزاد تر برای نسل های بعدی باشد. با این تفکر زندگی کنید! تفکرات خودخواهانه را به دور بریزید و از بکار بردن آنها خودداری نمایید.
- خواهر شوهر، عقرب زیر فرشه!
یعنی کثیف تر از این ضرب المثل هایی که باعث حرف در آوردن و اختلافات فامیلی می شوند، ضرب المثلی نیست که نیست!
- زن بلاست، اما الهی هیچ خانه‌ای بی‌بلا نباشه! | زن نجیب گرفتن آسونه، ولی نگهداریش مشکله! | زنی که جهاز نداره، اینهمه ناز نداره! | نه پیر را برای خر خریدن بفرست نه جوان را برای زن گرفتن!
افکار مریضِ زن ستیز! هم در زنان و هم در مردان انسان های خوب و تمییز و انسانهای بد و کثیف وجود دارند. یعنی ما در مردان مرد بلا نداریم؟! مرد نانجیب نداریم؟!
این ضرب المثل های زن ستیز ریشه ظلم و ستم به زنان می باشند. از بکار بردن آنها خودداری نمایید و اینقدر خواهر و مادر و دختر خویش را خوار و ذلیل و تو سری خور نکنید!
این ضرب المثل های زن ستیز ریشه ظلم و ستم به زنان می باشند. از بکار بردن آنها خودداری نمایید و اینقدر خواهر و مادر و دختر خویش را خوار و ذلیل و تو سری خور نکنید!
- عقد پسرعمو و دخترعمو را در آسمان بسته‌اند!
این ضرب المثل مولد جامعه ای پر از افراد ناقص الخلقه یا معلول می باشد. درصد به دنیا آمدن افراد ناقص الخلقه و معلول در ازدواج های فامیلی بسیار بالاست که قدیمی ها با این ضرب المثل خطرناک یکدیگر را تشویق به ازدواج فامیلی می کردند و بدین سبب زندگی نسل های بعد را که معلول به دنیا می آمدند را می سوزاندند! می بینید یک ضرب المثل مزخرف خشک و خالی چگونه زندگی انسان ها را می تواند تباه کند و با درد و رنج همراه سازد!؟
- کافر همه را به کیش خود پندارد!
به سلامتی کافرانی که خود را برتر از دیگران نمی شمارند و مثل آدم زندگی می کنند و خلق آزاری به اسم خدا نمی کنند، دزدی از مال مردم نمی کنند، آبروی کشور خود را نزد جهانیان از بین نمی برند و خون کسی را بر زمین نمی ریزند! و لقد بخوره تو سر هرچی آدم مریض!
- گربه را دم حجله باید کشت!
فرهنگ کثیف گربه کشی و سگ کشی و حیوان آزاری! به همین راحتی در تار و پود جامعه ما تزریق شده است! این ضرب المثل های کثیف را به دور بیاندازید! حتی اگر معانی دیگری داشته باشند هم در پس پرده غیر مستقیم فرهنگ حیوان آزاری را ترویج می کنند. افرادی که با حیوانات بزرگ نشوند و مهربانی با حیوانات در خونشان نباشد در بزرگسالی به آزار انسانها می پردازند! حیوان دوست بودن انسان ها مقدمه ای برای انسان دوستی آنهاست و نگاه کنید جوامع غربی چقدر درصد انسان های مریض که از آزار دیگران لذت می برند کمتر است! علت آن این است که آنها از بچگی مهربانی با موجودات زنده را آموخته و تمرین کرده اند. ولی کودکی ما جهان سومی ها در سنگ و دمپایی زدن به گربه ها و سگ ها و همچنین تیرکمان به دست گرفتن و افتادن به جان پرنده ها خلاصه شده است که سرانجام شومی جز آنچه که در انسان آزاری در جامعه امروز خودمان شاهدش هستیم به بار نیاورده است.
- سنگ مفت گنجشک مفت!
یکی از کثیف ترین خصلت های ما ایرانیان این است که از بچگی کودکان خود را در کوچه ها رها می کنیم تا با سنگ و تیر و کمان و لنگه دمپایی و تفنگ بادی، به جان پرنده ها و گربه ها و سگ ها بیافتند! و این ضرب المثل های مزخرف را هم برای توجیه کار خودمان از بچگی می آموزیم که سنگ مفت و گنجشک مفت! سنگ را بر می داریم و گنجشککی را از بالای درخت به پایین پرتاب می کنیم! به همین سادگی خشونت در پس ذهن ما نهادینه می شود و در بزرگسالی در خیابان ها و کوچه ها و منازل نمود پیدا می کند و اینگونه می شود که در حال حاضر ما دست به یخه ترین مردم جهان هستیم! و در روز ممکن است ده ها دعوا در مسیر راه خانه به سر کار ببینیم! چرا؟ چون از بچگی کشتن و زخمی کردن را با حیوانات آموخته ایم و امتحان کرده ایم!در ضمن بنابر آمار ما یکی از چاقو کش ترین مردمان جهان هستیم و بالاترین درصد مجروحان با چاقو را در جهان به نام خود داریم! و همه اینها ریشه اش در آزار حیوانات از دوران کودکی و همچنین سر بریدن حیوانات در ملا عام (به بهانه عروسی ها، جشن ها، مراسم مذهبی حج و زیارت رفتن، مراسمات مذهبی محرم، خرید خانه و خرید ماشین نو و بچه به دنیا آمدن و ...) می باشد! که خشونت را در جلوی چشم ما به امری عادی و معمولی تبدیل کرده است.
- سبیلش را باید چرب کرد!
ضرب المثل عمده ترویج کننده رشوه دهی و نهایتا فساد اداری و مالی در همه امور! با همین حرفهای مزخرف یکدیگر را شیر می کنیم که رشوه بدهیم تا کارها زودتر انجام شود و در عوضش جامعه ای پر از فساد مالی و آلودگی اخلاقی تولید می کنیم که همه بنیان های زیست سالم در جامعه را از بین می برد.
- سر بی‌گناه، پای دار میره اما بالای دار نمیره!
در این صورت هر کسی که اعدام میشه نهایتا همه میگن لابد گناهی انجام داده بوده وگرنه سر بی گناه بالای دار نمیره! و با این توجیه احمقانه تا بحال سر خیلی ها بی خود و بی جهت بر باد رفته چون کسی در اثبات بی گناهی متهمین کوشش لازم را به عمل نمی آورد و همه امور را حواله به این مثل مزخرف می کنند که اگه بی گناه باشه بالای دار نمیره! فکر کن ابلهی تا چه حد!
- سرش بوی قورمه سبزی میده!
این مثل جلوی حرکت افراد سرکش و نابغه را در جامعه می گیرد! هرکسی را که می خواهد کار بزرگی بکند، انقلابی برپا سازد و ... با این مثل تمسخر می کنیم! و راه نجات جامعه خود را با این منفی پراکنی ها سد می کنیم.
********
در پایان باز هم تکرار می کنم که ضرب المثل های بسیار خوبی هم در زبان شیرین پارسی ما هست که باعث ترقی و پیشرفت جامعه می شوند، ضرب المثل هایی چون:
- آدم از کوچکی بزرگ می‌شود.
- آدم خوش معامله، شریک مال مردمه.
- به عمل کار برآید به سخن‌دانی نیست (سعدی)
- چاه مکن بهر کسی، اول خودت، دوم کسی.
- داشتم داشتم حساب نیست، دارم دارم حسابه.
- دانا داند و پرسد نادان نداند و نپرسد.
- دشمن نتوان حقیر و بیچاره شمرد.
- دوصد گفته چو نیم کردار نیست. (فردوسی)
- دیگران کاشتند ما خوردیم، ما می‌کاریم دیگران بخورند.
- عاقبت جوینده یابنده بود. (مولوی)
اما به دلیل کهن بودن ادبیات و فرهنگ ما، باید بسیاری از اشعار و ضرب
المثل ها و گفتارهای قدیمی را از رده خارج کنیم و اندیشه های مدرن جایگزین
آنها نماییم. سرزمین ها هرچه قدمت بیشتری پیدا می کنند تابوها و حرفهای کهنه و بدردنخور و بازدارنده رشد و شادابی در آنها بیشتر می شود که متعاقب آن باید تلاش دوصد چندانی در راستای از بین بردن آنها و جایگزینی با تفکرات مدرن تر به کار برد.
۱ نظر:
عالی بود...هم خندیدم..هم چیزهایی یاد گرفتم... اما یکی دو مورد از ضرب المثل ها رو تحت الفظی تفسیر کرده بودید, در صورتی که مفهوم ضرب المثل چیز دیگری بود و همون مفهوم هم جای تفسیر داشت... شاید که آگاهانه این کارو کرده باشید...
ارسال یک نظر